Wpływ treningu lekkoatletycznego na zdrowie kości dzieci i młodzieży

Trening lekkoatletyczny a zdrowie kości dzieci i młodzieży – co mówią badania?

W kontekście długofalowego zdrowia młodych sportowców, coraz więcej uwagi poświęca się gęstości mineralnej kości (BMD), czyli parametrowi określającemu jakość i wytrzymałość szkieletu. Właściwy rozwój kości w wieku dziecięcym i młodzieńczym jest fundamentem nie tylko sportowej kariery, ale przede wszystkim — zdrowia w dorosłym życiu.

Trening lekkoatletyczny a szczytowa gęstość kości

Liczne badania potwierdzają, że regularna aktywność fizyczna o charakterze obciążeniowym, zwłaszcza lekkoatletyka, może prowadzić do wyższej szczytowej gęstości mineralnej kości (peak BMD) w dorosłości, co zmniejsza ryzyko osteoporozy i złamań w późniejszych latach życia.

Aktywność fizyczna podejmowana w okresie dojrzewania – gdy wzrost i mineralizacja kości są najbardziej dynamiczne – wpływa korzystnie na strukturę szkieletu. Dyscypliny takie jak biegi sprinterskie, skoki czy rzuty dostarczają naturalnego bodźca mechanicznego, który stymuluje kości do adaptacji i wzrostu gęstości.

Nowe badania: BMD wśród elitarnych lekkoatletów

Szczególnie ciekawe dane dostarczają wyniki pracy naukowej przeprowadzonej przez mgr Jakuba Bałdykę (trenera naszej sekcji lekkoatletycznej) oraz dr hab. Prof. AWF Annę Kopiczko z Akademii Wychowania Fizycznego w Warszawie. W badaniu udział wzięło 30 elitarnych lekkoatletów – zarówno kobiet, jak i mężczyzn – specjalizujących się w różnych konkurencjach: od biegów wytrzymałościowych, przez sprinty, aż po konkurencje rzutowe, którzy w swoim CV mogą pochwalić się m.in. medalami Mistrzostw Świata i Europy.

Co wykazały badania?

Zawodnicy konkurencji rzutowych mieli istotnie wyższą gęstość mineralną kości przedramienia niż biegacze wytrzymałościowi. To pokazuje, jak różne obciążenia sportowe przekładają się na adaptacje kostne.

W grupie biegaczy stwierdzono częstsze występowanie obniżonego BMD w bliższej części przedramienia, co może wynikać z mniejszego udziału obciążeń mechanicznych typowych dla tej konkurencji.

Niedobory witaminy D były znacznie częstsze wśród tych zawodników którzy mieli niższe BMD – witamina ta ma kluczowe znaczenie w procesie mineralizacji kości.

U mężczyzn najważniejszymi czynnikami wpływającymi na BMD były: siła mięśniowa (mierzona uściskiem dłoni) oraz typ konkurencji sportowej.

U kobiet kluczowe były: wiek pierwszej miesiączki (menarche) oraz skład ciała – im późniejszy wiek menarche, tym niższe wartości BMD. Jest to szczególnie ważne w kontekście odżywiania młodych kobiet trenująych.

Wnioski dla rodziców i młodych sportowców

Zarówno literatura naukowa, jak i badania autorstwa naszego trenera Jakuba Bałdyki, wskazują jednoznacznie: trening lekkoatletyczny sprzyja budowie silnego układu kostnego, szczególnie jeśli jest odpowiednio dobrany do wieku biologicznego, wspierany przez zbilansowaną dietę oraz kontrolę parametrów takich jak poziom witaminy D.

Trenuj mądrze z nauką w tle

W naszym klubie lekkoatletycznym treningi prowadzone są przez specjalistów z doświadczeniem naukowym oraz praktycznym. Nasi trenerzy będący współautorami badań w zakresie sportu, łączą wiedzę akademicką z codzienną pracą z młodzieżą. Dzięki temu oferujemy programy treningowe oparte na rzetelnych podstawach fizjologii, medycyny sportowej i antropometrii.

U nas każdy trening:

• wspiera zdrowie kostne w kluczowych fazach rozwoju,

• zapobiega urazom dzięki profilaktyce,

• opiera się na aktualnej wiedzy naukowej.

• daje podstawy do odpowiedniego rozwoju na każdym etapie ontogenezy

Podsumowanie: sport, zdrowie i nauka w jednym miejscu

Dobrze zaplanowany trening lekkoatletyczny w okresie dzieciństwa i dorastania to inwestycja w zdrowe kości, mocne ciało i bezpieczną długą przyszłość sportową Badania nie pozostawiają złudzeń — to właśnie aktywność fizyczna o charakterze siłowo-wytrzymałościowym jest najlepszym naturalnym „budulcem” dla układu kostnego.

Jeśli chcesz, aby Twoje dziecko rozwijało się w oparciu o wiedzę i doświadczenie, dołącz do naszego klubu. Tu nauka naprawdę spotyka się ze sportem!

Źródła:

1. Tenforde AS, Fredericson M. Influence of sports participation on bone health in the young athlete: a review of the literature. PM R. 2011;3(9):861-867. doi:10.1016/j.pmrj.2011.05.019

2. Baldyka J, Kopiczko A. Relationship between bone mineral density and body compositions, strength, type of sport competition, vitamin D and birth-related factors in elite Polish track and field athletes: a cross-sectional study. Acta Kinesiologica. 18, 3 (Oct. 2024), 27–36.